- Józek trafia do 301 Dywizjonu Bombowego, na własną prośbę, w sierpniu 1941 roku. Podczas 9 miesięcy pobytu w dywizjonie bierze udział w 19 lotach bojowych i operacyjnych. Lata na średnich bombowcach Wellington, jako radiooperator (ang. Wireless Operator, W/OP).
Samolot bombowy Vickers Wellington; źródło: Wikipedia, fotograf nieznany
- Swój pierwszy lot bojowy odbywa we wrześniu 1941 roku. Początkowo loty są nieregularne, a skład jego załogi często się zmienia. Zmieniają się też maszyny, na których lata. Z początkiem roku 1942 następuje zwiększenie częstotliwości lotów, a od kwietnia Józek lata już praktycznie ze stałą załogą, na tej samej maszynie – Wellingtonie GR-C Z.1331. Tylko w kwietniu 1942 roku jego załoga zostaje wysłana na bombardowanie 6 razy. W maju Józek udaje się na urlop zdrowotny, a po powrocie do jednostki z końcem maja, jego załoga startuje praktycznie codziennie. W swój ostatni lot ich Wellington GR-C startuje 5 czerwca 1942 roku o godzinie 23.18.
- Poniżej znajdą Państwo listę lotów Józka, wraz ze szczegółami dotyczącymi każdej akcji, takimi jak: samolot, załoga, zadanie do wykonania, czas startu i powrotu oraz szczegóły lotu (details of sortie or flight). Starałem się zachować oryginalną pisownię nazwisk i stopni wojskowych, natomiast treść zadań oraz raportów załogi przetłumaczyłem na język polski. Dodatkowo, niektóre wpisy opatrzyłem komentarzem z pamiętnika Józka.
- Lista nie powstałaby, gdyby nie pomoc Pana Wojciecha Zmyślonego który ułatwił mi dostęp do archiwów zawierających zestawienie lotów 301 Dywizjonu Bombowego. Serdecznie dziękuję za tę pomoc.
- Kliknięcie w odnośnik przeniesie Państwa do szczegółów wybranego lotu.
- Pancerniki w BREST, 13/14 września 1941.
- BREMEN, 12/13 października 1941.
- BREMEN, 21/22 października 1941.
- KOLONIA, 23/24 grudnia 1941.
- Pancerniki na morzu, 12 lutego 1942.
- Nalot nękający, 16/17 lutego 1942.
- ESSEN, 9/10 marca 1942.
- ESSEN, 25/26 marca 1942.
- EMDEN, 8/9 kwietnia 1942.
- Ulotki nad KOLONIĄ, 10/11 kwietnia 1942.
- Awaria po starcie, 12/13 kwietnia 1942.
- HAAMSTEDE AID, 14/15 kwietnia 1942.
- Awaria w powietrzu, 15/16 kwietnia 1942.
- WILHELMSHAVEN, 17/18 kwietnia 1942.
- Minowanie, 29/30 maja 1942.
- KOLONIA, 30/31 maja 1942.
- Pojedynek z Ju88 w powietrzu, 1/2 czerwca 1942.
- BREMEN, 3/4 czerwca 1942.
- Ostatni lot, 5/6 czerwca 1942.
Zestawienie w formie tabeli w języku angielskim
13 / 14 września 1941
| Samolot | Wellington 1520-L |
| Załoga | F/L. SLIWINSKI, Sgt. RZEMYK, F/O. WIELGUS, Sgt. CZERWONKA, Sgt. ZAWODNY, Sgt. BLACH |
| Zadanie | Zniszczyć krążowniki w porcie BREST |
| Start | 23.34 |
| Powrót | 05.15 |
| Szczegóły | Zaobserwowano wybuchy na zachodnim brzegu portu w Militano |
| Pamiętnik |
13 września, wysokość 18.000 FT. Mój pierwszy lot na Brest na pancerniki Gneisnau I Scharnhorst. Ciekaw jestem jak ta wojna wygląda, bo przecież pierwszy raz lecę. Nad celem widzę pierwszy raz silne niemieckie reflektory oraz setki niemieckich pocisków artyleryjskich. Szczególnie podoba mi się artyleria niska strzelająca różnokolorowymi pociskami. Wszystko to wygląda jak w noc świętojańską, tylko Broń Boże aby się pomiędzy to dostać bo z maszyny i z ludzi najprawdopodobniej będzie sito. Przy powrocie mam kłopot z radiem, jednak dzięki bożej pomocy usuwam błąd i radiostacja w dalszym ciągu pracuje. Po wylądowaniu okazuje się że przetwornica działała niewłaściwie. |
[powrót]
12 / 13 października 1941
| Samolot | Wellington IV W.1520 |
| Załoga | F/O. SLIWINSKI, Sgt. KUBIAK, F/O. WIELGUS, Sgt. CZERWONKA, Sgt. ZAWODNY, Sgt. BLACH |
| Zadanie | Dokonać jak największych zniszczeń w wyznaczonym punkcie w BREMEN |
| Start | 19.51 |
| Powrót | 01.17 |
| Szczegóły | Nie zaobserwowano rezultatów. |
| Pamiętnik |
12 października, wysokość 20.000 FT. Mój drugi lot jest na Bremen, cel który pożarł najwięcej z mych kolegów. |
[powrót]
21 / 22 października 1941
| Samolot | Wellington IV L. 1520 |
| Załoga | F/O. SLIWINSKI, Sgt. KUBIAK, F/O. WIELGUS, Sgt. CZERWONKA, Sgt. ZAWODNY, Sgt. BLACH |
| Zadanie | Dokonać jak największych zniszczeń w wyznaczonym punkcie w BREMEN |
| Start | 18.26 |
| Powrót | 23.50 |
| Szczegóły | Własne wybuchy na celu. Płomienie również widziane na celu |
| Pamiętnik |
Wysokość 17.000 FT. Trzeci lot jest także na Bremen i wówczas tracimy jedną załogę w składzie: sierż. Cielak pil., Stalewski oper., Młodzik przed. strz., Kleberg tylni strz., Borodej pil. Zostaje mi nadany krzyż walecznych po raz pierwszy. |
[powrót]
23 / 24 grudnia 1941
| Samolot | Wellington IV 1258 F. |
| Załoga | F/O. RZEMYK, C/C. A. M. WRAY, F/O. WYBRANIEC, Sgt. CZERWONKA, Sgt. PODGORSKI, Sgt. RADECKI |
| Zadanie | Dokonać jak największych zniszczeń w wyznaczonym punkcie w KOLONII |
| Start | 18.22 |
| Powrót | 00.22 |
| Szczegóły |
Wybuchy widziano przez chmury jednak nie zaobserwowano rezultatów. 5 bomb 500 funtowych ogólnego przeznaczenia z zapalnikiem czasowym ustawionym na 0.025 sekundy. 1 bomba 500 funtowa z długim opóźnieniem wybuchu (Long Delay) |
| Pamiętnik |
Wysokość 10.000 FT. Mój czwarty lot jest na Cologne. Lecę z dowódcą stacji, pokrycie jest 10/10 tak że nawigacja bardzo utrudniona, tym gorzej że wiatr był o 30 mil silniejszy, jednak wracamy i lądujemy szczęliwie w bazie. Nad celem byliśmy na 10.000 Ft. |
[powrót]
12 lutego 1942
| Samolot | Wellington IV 1255 D. |
| Załoga | F/O. RZEMYK, F/O. KOZIEL, F/O. WYBRANIEC, Sgt. CZERWONKA, Sgt. TWARKOWSKI, Sgt. PODGORSKI |
| Zadanie | Zniszczyć niemieckie okręty na morzu |
| Start | 13.36 |
| Powrót | 16.50 |
| Szczegóły |
7 bomb 500 funtowych przeciwpancernych. Nic. |
| Pamiętnik |
Wysokość 7.000 FT. Piąty lot jest na pancerniki Gneisnau, Scharnhorst i Printz Eugen, które wypłynęły z Brestu. Startujemy o 1szej po południu. Celu znaleźć nie można gdyż chmury sięgają prawie do poziomu morza. Bomby rzuciliśmy w miejscu układania się pocisków artyleryjskich. W nalocie tym Anglicy tracą 42 maszyny. |
[powrót]
16 / 17 lutego 1942
| Samolot | Wellington IV 1590 N. |
| Załoga | S/L. KRZYSTYNIAK, F/O. RZEMYK, F/O. WYBRANIEC, Sgt. CZERWONKA, Sgt. PODGORSKI, Sgt. RADECKI |
| Zadanie | Nalot nękający na Niemcy, punkty kluczowe: AURICH, BREMEN, WILHELMSHAVEN |
| Start | 18.06 |
| Powrót | 00.55 |
| Szczegóły |
6 bomb 500 funtowych ogólnego przeznaczenia z zapalnikiem czasowym ustawionym na 0.025 sekundy. Okolice BREMEN – widziano wybuchy, jednak nie zaobserwowano rezultatów. |
| Pamiętnik |
Wysokość 12.000 FT. Szósty lot jest na rejon Bremen-Hamburg. W powrocie spotykamy się z burzą magnetyczną, która spowodowała odchylenie wskazań busoli przez co wskazywała mylnie a my znaleźliśmy się prawie na północy Szkocji zamiast w bazie. Jednak dzięki współpracy rdt. I pilota mjr. Krzystyniaka dolatujemy do bazy po 7miu godzinach lotu. |
[powrót]
9 / 10 marca 1942
| Samolot | Wellington IV. 1535. C. |
| Załoga | F/O. PLAWSKI D., F/O. RZEMYK M., F/O. WYBRANIEC F., Sgt. CZERWONKA J., Sgt. PODGORSKI K., Sgt. RADECKI R. |
| Zadanie | Dokonać jak największych zniszczeń w wyznaczonym punkcie w KOLONII |
| Start | 20.55 |
| Powrót | 03.05 |
| Szczegóły |
1 bomba 1000 funtowa ogólnego przeznaczenia, 4 bomby 500 funtowe ogólnego przeznaczenia, 1 bomba 250 funtowa ogólnego przeznaczenia z zapalnikiem czasowym. Widziano wybuchy w centrum miasta, a zaraz potem potężne czerwone eksplozje z pożarem i kolumną dymu wznoszącą się na 15,000 stóp (~4,5 km). Ogień ten był widoczny z odległości 60 mil (~96 km) po odlocie. Dwa duże oraz piętnaście mniejszych pożarów zaobserwowano w mieście. Samolot poważnie uszkodzony przez artylerię przeciwlotniczą w skrzydła, kadłub, wieżyczki i pokrywę silnika. |
[powrót]
| Samolot | Wellington IV. 1535. C. |
| Załoga | F/O. PLAWSKI D., F/O. MANKIEWICZ A., F/O. WYBRANIEC F., Sgt. CZERWONKA J., Sgt. PODGORSKI K., Sgt. RADECKI R. |
| Zadanie | Zniszczyć wyznaczony punkt w ESSEN |
| Start | 19.55 |
| Powrót | 00.20 |
| Szczegóły |
1 bomba 1000 funtowa ogólnego przeznaczenia, 4 bomby 500 funtowe ogólnego przeznaczenia, 1 bomba 250 funtowa ogólnego przeznaczenia. Widziano wybuchy w zaatakowanym mieście, prawdopodobnie w OBERSHAVSEN, gdyż identyfikacja głównego celu niemożliwa. Czerwone pożary widziane w miejscu gdzie spadły bomby. Bomby zrzucono z wysokości 18.600 stóp (~5,7 km). |
[powrót]
8 / 9 kwietnia 1942
| Samolot | Wellington.IV. E.1390 |
| Załoga | F/O. D. Plawski, P/O. A. Mankiewicz, F/O. J. Wybraniec, Sgt. J. Czerwonka, Sgt. K. Podgorski, Sgt. R. Radecki |
| Zadanie | [Począwszy od tego lotu, brak w książce lotów opisu zadań dla załogi – Maciej Czerwonka] |
| Start | 22.44 |
| Powrót | 03.21 |
| Szczegóły | Bomby zrzucono prawdopodobnie na EMDEN z wysokości 18,000 stóp (~5,5 km) o godzinie 00:32. Pokrycie chmur 9/10 z górną granicą na wysokości 15,000 stóp (~4,6 km). Dobra widoczność. |
[powrót]
10 / 11 kwietnia 1942
| Samolot | Wellington IV. C.1331. |
| Załoga | F/O. D. Plawski, P/O. A. Mankiewicz, F/O. J. Wybraniec, Sgt. J. Czerwonka, Sgt. K. Podgorski, Sgt. R. Radecki |
| Start | 21.55 |
| Powrót | 03.54 |
| Szczegóły | Bomby zrzucone w okolicach Kolonii z wysokości 20,000 stóp (~6,1 km) o godzinie 00:25 przy pokryciu chmur 9/10. Górna granica na wysokości 6,000 stóp (~1,8 km). Widoczność dobra. Cel główny pokryty chmurami 8/10 oraz smogiem przemysłowym. Widoczność kiepska. Cel niewidoczny, nie zaobserwowano rezultatów. 17 paczek ulotek propagandowych zrzucono na południowy wschód. |
[powrót]
12 / 13 kwietnia 1942
| Samolot | Wellington IV. C.1331. |
| Załoga | F/O. D. Plawski, P/O. A. Mankiewicz, F/O. J. Wybraniec, Sgt. J. Czerwonka, Sgt. K. Podgorski, Sgt. R. Radecki |
| Start | 22.05 |
| Powrót | 22.30 |
| Szczegóły | Ogromne płomienie wydostające się z kolektora i wydechu lewego silnika. Kapitan stwierdza że dalszy lot niebezpieczny. Wszystkie bomby przywieziono z powrotem. |
[powrót]
14 / 15 kwietnia 1942
| Samolot | Wellington IV. C.1331. |
| Załoga | F/O. D. Plawski, P/O. A. Mankiewicz, F/O. J. Wybraniec, Sgt. J. Czerwonka, Sgt. K. Podgorski, Sgt. R. Radecki |
| Start | 21.43 |
| Powrót | 01.57 |
| Szczegóły | Bomby zrzucono na HAAMSTEDE AID z wysokości 16,500 stóp (~5 km) o godzinie 00:12. Brak chmur. Awaria radia przed przelotem nad wybrzeżem Anglii. Nie zaobserwowano rezultatów. |
[powrót]
15 / 16 kwietnia 1942
| Samolot | Wellington IV. C.1331. |
| Załoga | F/O. D. Plawski, P/O. A. Mankiewicz, F/O. J. Wybraniec, Sgt. J. Czerwonka, Sgt. K. Podgorski, Sgt. R. Radecki |
| Start | 23.34 |
| Powrót | 04.09 |
| Szczegóły | Zadanie porzucone ze względu na nieregularną pracę lewego silnika przez spadające ciśnienie oleju i temperaturę. Bomby zrzucone w okolicach MAUBEUGE. |
[powrót]
17 / 18 kwietnia 1942
| Samolot | Wellington IV. C.1331. |
| Załoga | F/O. D. Plawski, P/O. A. Mankiewicz, F/O. J. Wybraniec, Sgt. J. Czerwonka, Sgt. K. Podgorski, Sgt. R. Radecki |
| Start | 23.14 |
| Powrót | 04.17 |
| Szczegóły |
Widoczność kiepska przez gęsty dym przemysłowy, nie udało się zlokalizować celu. Ładunek bomb: 1 bomba 1000 funtowa ogólnego przeznaczenia, 5 bomb 500 funtowych ogólnego przeznaczenia z zapalnikiem czasowym. Bomby zrzucone prawdopodobnie na WILHEMSHAVEN o godzinie 2:15 z wysokości 19,500 stóp (~6 km). Widziano wybuchy, jednak nie odnaleziono celu. Podjęto próbę zrobienia zdjęć. Tylna wieża niesprawna, oraz wyciek oleju. |
[powrót]
29 / 30 maja 1942
| Samolot | Wellington IV. C.1331. |
| Załoga | F/O D. PLAWSKI, P/O M. KOWALOWSKI, F/O J. WYBRANIEC, F/SGT J. CZERWONKA, SGT K. PODGORSKI, SGT R. RADECKI |
| Start | 00.33 |
| Powrót | 05.44 |
| Szczegóły |
Minowanie. Ten samolot przewoził dwie miny, z których każda została zrzucona z 600 stóp, pierwsza o godzinie 3:12 i 33 sekundy, druga o godzinie 3:12 i 38 sekund. Pogoda była idealna z pokryciem chmur 2/10 z bazą na wysokości 5,000 stóp (~1,5 km). Cel osiągnięto na wschodnim krańcu TERSCHELLING, oraz Wyspy Aneland. Nalot czasowy o długośc 6 minut i 33 sekund wykonano przed zruceniem pierwszej miny. Spadochrony obydwu min wydawały się otworzyć. Trasa: MAHLETHROPPE do 5340 N i 0510 E, SCHIRMONNIKOOG, a następnie do celu. Powrót: MAHLETHORPE i BAZA. |
[powrót]
30 / 31 maja 1942
| Samolot | Wellington IV. C.1331. |
| Załoga | F/O PLAWSKI D., SGT NIEZRECKI W., F/O WYBRANIEC J., F/SGT CZERWONKA J., SGT PODGORSKI K., SGT RADECKI R. |
| Start | 23.22 |
| Powrót | 05.04 |
| Szczegóły | Zbombardowano Kolonię z wysokości 18,000 stóp (~5,5 km) o godzinie 01:41. Pogoda dobra, brak chmur. Bomby na południe od wyznaczonego punktu. Widziano wybuchy. Miasto na zachód ogarnięte pożarami. |
[powrót]
1 / 2 czerwca 1942
| Samolot | Wellington IV. C.1331. |
| Załoga | F/O PLAWSKI D., SGT NIEZRECKI W., F/O WYBRANIEC J., F/SGT CZERWONKA J., SGT PODGORSKI K., SGT RADECKI R. |
| Start | 23.45 |
| Powrót | 05.10 |
| Szczegóły | Bomby zrucone prawdopodobnie na ESSEN z wysokości 18,500 (~5,6 km) stóp o godzinie 1:55. Cel przesłonięty niskimi chmurami 9/10 do 10/10, które uniemożliwiły identyfikację. Widziano pożary, prawdopodobnie w okolicy celu. Samolot zaatakowany na wysokości 10,000 stóp (~3 km) o godzinie 3:15 przez Ju 88., 50-60 mil (~80-90 km) na wschód od HARWICH. Uniknięto ataku zwrotami nurkowymi. Tylni strzelec odpowiedział z odległości 100 jardów (~91 metrów), a przedni strzelec odpowiedział kiedy samolot usiłował wyrwać się. Zaobserwowano trafienia samolotu wroga. |
[powrót]
3 / 4 czerwca 1942
| Samolot | Wellington IV. C.1331. |
| Załoga | F/O PLAWSKI D., F/O KOZAK, J., F/O WYBRANIEC J., F/SGT CZERWONKA J., SGT PODGORSKI K., SGT RADECKI R. |
| Start | 23.12 |
| Powrót | 04.50 |
| Szczegóły | Zbombardowano BREMEN z wysokości 18,500 stóp (~5,6 km) o godzinie 1:40. Widoczność dobra z dymem przemysłowym przy ziemi. Cel zidentyfikowano przy rzece i dokach. Bomby zrzucone w wyznaczonym punkcie; sporo pojedynczych pożarów w okolicy. |
[powrót]
5 / 6 czerwca 1942
| Samolot | Wellington IV. C.1331. |
| Załoga | Załoga: F/O PLAWSKI D., F/O KOZAK, J., F/O WYBRANIEC J., F/SGT CZERWONKA J., SGT PODGORSKI K., SGT RADECKI R. |
| Start | 23.18 |
| Powrót | – |
| Szczegóły | Zaginęli. |
[powrót]
Źródła:
- dokumenty z National Archives w Kew
- Pamiętnik Józefa Czerwonki
- Korpus Osobowy Józefa Czerwonki